درختواره
|
پیشینه اصطلاح اخباری پیشینه اصطلاح اخباری اصطلاح اخباری از دیرباز در متون به کار میرفته است و شخصیتهای فراوانی نیز به این وصف توصیف گشتهاند.
از آن جایی که کاربرد اخباری بسیار فراوان است، تنها به دو مورد بسنده میشود. محمد بن زکریا اخباری محمد بن زکریا اخباری محمد بن زكريا بن دينار متوفی سال 298 در کتب رجالی به اخباری بودن متصف شده است. توجه کنید:
نجاشی وی را مولی بنی غلاب نامیده است (در زمان قدیم یا شخص باید از عرب باشد یا انتساب به یکی از عشایر عرب پیدا کند که این را میگفتند: مولی بنی فلان. شیخ طوسی بحثهای نسَبی کم دارد ولی نجاشی خودش نسابه است.) مولا بودن محمد بن زکریا روشن نیست.
این مرد یکی وجوه اصحاب ما (یعنی شیعه) در بصره بوده و اخباری و دارای علم گسترده بوده است و کتابهای فراوانی تصنیف کرده است… و در سال 298 از دنیا رفته است.[1]
اما در مورد این بخش کلام نجاشی که:
کان هذا الرجل وجها من وجوه أصحابنا بالبصرة
این سؤال مطرح میشود که آیا وجه، توثیق است یا خیر؟ اما مشکل این است که وجه بودن او خیلی روشن نیست.
چون در کتاب سمعانی وقتی اسم محمد بن زکریا را نقل میکند میگوید: اصحاب ما میگویند: «کان یتشیع» و الله اعلم.
معلوم میشود اصل تشیع وی خیلی روشن نبوده است و ظاهرش این است که وی در ظاهر سنی بوده است یا تقیه میکرده است.
و این با عبارت نجاشی که وی وجهی از وجوه اصحاب ما بوده است نمیسازد. چون لازمهی وجه شیعه بودن این است که در بصره به بزرگ شیعه بودن معروف باشد و این با عبارت سمعانی نمیسازد.
اما در مورد این بخش کلام نجاشی که:
كان أخباريا واسع العلم
اخباری یا حَشْویه یا حَشَویه... «نصزدگی» در امت نوح (امتحان تأخير فرج) «نصزدگی» در امت نوح (امتحان تأخير فرج) داستان دعوت نوح پیامبر علیه السلام و کیفیت نابودی کفار، شگفتیهای فراوانی دارد. یکی از شگفتیهایی که در منابع وحی آمده است، داستان نزول فرج بر نوح و یارانش است. در این راستا دو حدیث که هر دو مکمّل یکدیگر هستند، نقل میکنیم و سپس به تجزیه و تحلیل آن مینشینیم.
در حدیث بسیار جالبی از امام صادق علیه السلام درباره ویژگیهای امام زمان عجل الله فرجه و غیبت آن حضرت آمده است:
خداوند تأخیر در فرج آن حضرت را همانند تأخیر در فرج نوح پیامبر علیه السلام قرار داده است… به راستی هنگامی که نوح عذاب کفار قومش را از آسمان درخواست نمود، خداوند عز و جل جبرئیل روح الامین را همراه هفت دانه فرستاد و گفت ای پیامبر خدا به راستی که خداوند تبارک و تعالی به تو میفرماید: این مردم، آفریدگان و بندگان من هستند و من اینها را با صاعقهای از صاعقههایم نابود نمیکنم، مگر بعد از تأکید در دعوت به حق و الزام حجت (بیشتر) از این رو به تلاش در دعوت قومت به حق بازگرد که من بر این تلاش به تو ثواب میدهم و این دانهها را بکار؛ چرا که در رویش و رشد و به ثمر نشستن آنها برای تو گشایش و خلاصی است؛ سپس مؤمنینی که از تو پیروی کردهاند به این امر مژده ده.
هنگامی که (نوح دانهها را کاشت و آنها سبز شده و) درختان سبز و قوی و تنومند شدند و شاخه دادند و به ثمر نشستند و میوه آنها رسید، پس از این زمان طولانی، نوح از خداوند سبحان و تعالی انجام وعده را خواستار شد، اما خداوند تبارک و تعالی به او فرمان داد (دوباره) از دانه(ی میوهی) این... عقبهی شگفت اخباریت، اهل حدیث سنیان (شباهتاخباریونبهسنیان) عقبهی شگفت اخباریت، اهل حدیث سنیان (شباهتاخباریونبهسنیان) برخی از پیشینههای شیوه «نص حدیث» گذشت. همچنین با نسخه سنی اهل حدیث آشنا شدیم.
اینک شایسته است بررسی نماییم آیا میان اهل حدیث سنی با اهل حدیث شیعی شباهتی وجود دارد یا خیر؟
آن چه بسیار شگفت است این است که با درنگ شایسته در بخشهای پیشین نوشتار به خوبی روشن میشود که عقبه اخباریت شیعی، همان اهل حدیث سنی است.
پیدا کردن روشهای مشابه اخباریت در تاریخ گذشته، ما را در یافتن عقبهی اخباریت کنونی یاری میکند.
اما پیش از هر چیزی تأکید بر چند نکته بسیار ضروری است.
نکته نخست این که اهل ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام، مادامی که واقعا در زمره شیعیان و موالیان اهل بیت قرار داشته باشند، در نهایت قطعا اهل نجات هستند، هر چند در روش، پندار، گفتار و کردار، دچار تقصیر باشند.
همچنین پیداست که منحرفین از اهل بیت، با هر اسم و عنوانی، مادامی که توبه نکرده و به راه اهل بیت بازنگشتهاند، قطعا اهل هلاکت هستند.
لذا طرح شباهت میان سنیان و اخباریونی که از موالیان اهل بیت هستند، هرگز به معنی هلاکت ابدی اخباریون نیست.
نکته دوم این است که منابع روایی شیعه با منابع روایی سنی متفاوت است. شیعه بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله از روایات اهل بیت علیهم السلام سود میجوید، اما اهل حدیث سنی به روایات غاصبین مراجعه میکند.
همچنین اصول استنباط شیعه، با قواعد فتوای سنی، مختلف است. شیعه ضوابطی را به کار میگیرد و سنی اهل رأی ضوابط دیگری را.
از این رو اگر ادعا شود که... پیشینه سوء استفاده از منطق نص حدیث پیشینه سوء استفاده از منطق نص حدیث منطق «نص حدیث» علاوه بر این که خود از اساس باطل است، در طول تاریخ، اسباب سوء استفاده از دین نیز واقع شده است.
اگر تنها به سرفصل «نصزدگی در تاریخ» بنگریم میبینیم که:
۱) منافقین برای فرار از مسئولیت با طرح «هذا من الله» در بیان پیامبر صلی الله علیه و آله تشکیک میکردند.
۲) در غصب فدک نیز منطق «نص حدیث» ابزار سوء استفاده غاصبین قرار گرفته است.
۳) عمر بن خطاب با منطق «نص حدیث»، شرابخواری قدامة بن مظعون را توجیه میکند.
۴) عمر بن خطاب با منطق نص زدگی کلپاسه خواری میکند.
۵) معاویه از ترفند نص زدگی برای گول زدن ساده دلان در جنگ صفین سوء استفاده کرد.
۶) عمرو بن معدی کرب با منطق «نص حدیث» شرابخواری را توجیه میکند.
۷) خلیفه عباسی با منطق «نص حدیث» شرابخواری را توجیه میکند.
۸) نهروانیان با منطق «نص حدیث»، داد لا حکم الا لله دادند و در مقابل امیرالمؤمنین علیه السلام ایستادند.
۹) …
این موارد اندکی از بسیار بود که در این نوشتار کوتاه گردآوری شده بود.
اما واقعیت تاریخی بسیار...
شهادت دخت مصطفی، نور چشم مرتضی، مادر ائمه هدی، فاطمه زهرا تسلیت باد!
بستن تا 5 ثانیه دیگر
|